Teknoloji yol haritaları, kuruluşların stratejik planlamaları ile uyumlu, son kullanıcılarının ihtiyaç ve gereksinimlerini karşılayacak yeni ürün veya hizmetleri başlatmak için gereken teknolojileri görselleştiren araçlardır.
Teknoloji yol haritaları özellikle inovasyon projelerinin yürütülmesinde oldukça etkili ve dikkate alınması gereken araçlardır. Özellikle kurumsal stratejiler ile uyumlu inovatif proje ve portföylerinin yönetiminde önemli bir köprü görevi görürler.
Teknoloji yol haritaları, müşterilerin değişen ihtiyaçlarını ve tercihlerini anlamak için doğru teknolojileri doğru zamanda algılayabilmeyi, teknoloji yatırımlarını dengeleyebilmeyi, kaynakları optimum kullanabilmeyi, inovasyon ve yeni ürün geliştirme faaliyetlerini etkin yürütebilmeyi sağlar.
Teknoloji Yol Haritalarını Oluştururken Dikkate Alınması Gereken Faktörler
Pek çok teknoloji yol haritası kuruluşların mevcut projelerinde kullandıkları teknolojilerin veya bu teknolojilerin artırımsal inovasyonlar ile iyileştirilmiş versiyonlarının ötesine geçememektedir. Yol haritalarının, stratejik planlama ile ortaya çıkan strateji ve faaliyetler ile vizyon ve misyon bildirimleri doğrultusunda daha yenilikçi ve ileriye dönük tasarlanması gerekmektedir. Bu kapsamda bugünden planlanan teknoloji yol haritalarının hem teknolojik öngörülerinin iyi bir şekilde kurgulanması hem de kuruluşların portföy yönetimi ile uyumlu bir şekilde tasarlanması gerekmektedir.
Öngörüler her zaman çok gerçekçi olmayabilir ve fazla varsayımcı bir politika güdülerek oluşturulabilir. Burada dikkate alınması gereken en önemli faktör inovasyon ve teknoloji yönetimi bağlamında ürün yaşam döngülerine iyi bir şekilde odaklanılmalı ve her ürün ailesinin ortalama yaşam süresi hakkında bilgi sahibi olunabilmelidir. Stratejik planlamada iç ve dış çevre analizleri öngörülerin daha gerçekçi yapılabilmesine olanak sağlar. Beyin fırtınası, senaryo, varsayım ve rekabet analizi gibi teknikler ile McKinsey ve Boston Danışmanlık gibi şirketlerin geliştirdikleri portföy analiz yöntemleri de doğru varsayımlara ulaşabilmek için bu süreçte kullanılabilecek önemli araçlardır.
Stratejik amaç ve hedefler doğrultusunda etkin kurgulanabilecek bir teknoloji yol haritasının diğer önemli bir basamağı ise proje ve portföy yönetimi faaliyetleri kapsamında kullanılabilmesidir. Belirlenen teknolojik öngörü ve hedefler kapsamında inovasyon ve teknoloji projeleri için zaman, bütçe ve kaynak dengelemelerinin iyi bir şekilde yapılması gerekmektedir. Geleceğe yönelik kullanılacak teknolojiler için projeler iyi bir şekilde planlanmalı, zamanı geldiğinde kaynaklar etkin bir şekilde dağıtılabilmeli ve zaman, maliyet ve risk gibi unsurlar iyi bir şekilde değerlendirilebilmelidir. Özellikle radikal inovasyonların başarımında proje planlama ve yürütme faaliyetleri daha titiz bir şekilde gerçekleştirilmelidir. Özellikle portföy yönetimi kapsamında farklı inovasyon ve teknoloji projeleri başlatıldığında risk, getiri ve kaynak dengeleme hususlarına azami dikkat edilmelidir.
Yol Haritası Süreci
- Hazırlık Süreci: Sürecin başında başarı etkenleri belirlenmeli ve işbirliği sürecine ilgili kurumların, grupların, bireylerin nasıl girdi ve katılım sağlayacağı düşünülmelidir. Karar alımında kilit konumda olan kişilerin ve yol haritasını uygulayacak olanların sürece eksiksiz bağlılığı sağlanmalıdır. Yol haritasının bağlamı anlaşılmalı, tanımı, amaçları, kapsamı, sınırları, istenen ayrıntı düzeyi ve zaman çerçeveleri iyi belirlenmelidir.
- Geliştirme Süreci: Tüm tarafların katılımı ve onayını sağlamak için ihtiyaçlar belirlenir. Zaman hedefleri ve önemli sistem ihtiyaçlarının tanımlanır. İhtiyaçlara katkıda bulunabilecek teknoloji alanları belirlenir. Hedef ve ihtiyaçların, teknoloji alanları için harekete geçirici hedeflere dönüştürülmesi sağlanır. Teknolojik alternatiflerin belirlenmesi ve hedeflere ulaşmayı sağlayacak en uygun teknolojinin seçilmesi sağlanır. En son olarak da bu adımlardan elde edilen bilgiler entegre bir rapor haline getirilerek yol haritası şemasının çizilmesi işlemine geçilir.
- Takip Süreci: Yol haritasının geçerliliği doğrulanır. Yol haritasının ilk taslağı küçük bir grup tarafından hazırlanır, sonra bu harita daha büyük bir gruba onaylatılır. Uygulama planı geliştirmek için, faaliyet ve projelerin planlanması, kaynak sağlanması, eş güdümlenmesi ve yönetilmesi işlemleri gerçekleştirilir. İhtiyaç ve strateji değişikliklerine göre gerekli gözden geçirme ve güncelleme çalışmaları yapılır.
Bir teknoloji yol haritası oluşturulduğu anda eskir, çünkü koşullar ve eğilimler sürekli olarak değişmektedir. Kuruluşlar bunu göz önünde bulundurarak yol haritalarını düzenli olarak güncellemek için disiplinli bir süreç oluşturmalıdır. Bu süreci kullanarak, yöneticiler mevcut tasarıları ve bu tasarıları bilgilendiren teknoloji, pazar ve diğer eğilimleri yeniden değerlendirmek için bir düzen oluşturabilir. Yol haritasını güncellerken, kuruluşlar iterasyon düzenlerine karar vermelidir. Genel bir kural olarak, kısa, orta ve uzun vadeli en az üç tur güncelleme yapılmalıdır. Uzun vadeli projeler için yol haritaları sık sık güncellenmelidir çünkü teknolojideki değişiklikler gelişimdeki projeleri etkileyebilir.
Stratejik İnovasyon Yol Haritası Süreci
Kaynak: Çetindamar, Phaal, & Probert, (2012).
Örnek Teknoloji Yol Haritası
Kaynak: Çetindamar, Phaal, & Probert, (2012).